Cyberprzemoc może dotyczyć twojego dziecka. Jak je ochronić?

Internet stał się miejscem, gdzie codziennie spotykają się setki, tysiące, a nawet miliony osób różnych nacji, w różnym wieku i różnej płci.
Dla większości korzystanie z internetu jest obecnie chlebem powszednim, a przy okazji wielkim ułatwieniem. Z drugiej strony jest to bardzo duże zagrożenie, szczególnie dla najmłodszych eksploatatorów internetowej społeczności, którzy dopiero zaczynają swoją przygodę ze światem cyfrowym.

Słowem wstępu posilę się daną, która tylko w części obrazuje jak duże jest środowisko w którym się poruszamy każdego dnia:

• Jeśli chodzi o dostęp do Internetu w gospodarstwach domowych z dziećmi, Polska plasuje się powyżej średniej unijnej (98%). (Eurostat, 2016).
•  Każdego roku środowisko się znacznie zwiększa, tworząc tym samym warunki idealne do pojawienia się specyficznych zachowań, pewnych relacji i stosunków między ludźmi.

Cyberprzemoc – przemoc w sieci

O problemie przemocy w sieci tzw. CYBERPRZEMOCY mówi się częściej od roku 2000 i przypadku japońskiego ucznia nagranego w krępującej sytuacji w szatni szkolnej kamerą w telefonie komórkowym, oraz od sytuacji chłopca, który ukazuje swoje umiejętności aktorskie oparte o film „Gwiezdne Wojny”. To były pierwsze przypadki, których skutki poniosły za sobą negatywne konsekwencje. Podobnych sytuacji było mnóstwo, co w rezultacie spowodowało, że nadal mówi się o problemie przemocy w sieci. Według jednej z najbardziej powszechnych definicji jest to:

agresywne działanie osoby lub grupy osób wykorzystujących nowoczesne technologie komunikacyjne do wielokrotnego atakowania ofiary, która nie potrafi się obronić, w dłuższym przedziale czasowym (Smith, 2011).

• Zjawisko to jest najczęściej konsekwencją złego korzystania z Internetu oraz braku świadomości jego możliwości.
• Niemniej jest to również następstwo braku zainteresowania ze strony rodziców, problemów z nawiązywaniem kontaktu przez dzieci lub po prostu chęć spełniania się w oczach innych wirtualnych znajomych.
• Szybkość rozwoju technologii sprawia dodatkowo, że większość osób ma swój prywatny telefon a “bycie w Internecie” to tylko dwa kliknięcia, co w rezultacie sprzyja rozwojowi zagrożeń, gdyż powiększa się cała przestrzeń.

Tym samym nasuwa się pytanie…

Czy jesteśmy świadomi wszystkich niebezpieczeństw, które niesie za sobą Internet? Czy wiemy jak sobie radzić z zagrożeniami w sieci?

• Zjawisko cyberprzemocy tym różni się od tradycyjnie rozumianej przemocy, że sprawca w pierwszej jest względnie anonimowy.
• Do tego przy rozumieniu, że coś jest “cyber” zapominamy często się o sile fizycznej oraz społecznej, które zamieniane są w umiejętności poruszania się i wykorzystywania możliwości mediów.
• Podstawowymi formami przemocy w sieci są: wyzywanie, nękanie, straszenie, szantażowanie, publikowanie i przekazywanie dalej informacji (w tym zdjęć i filmów), które kompromitują lub oczerniają inną osobę.
• Bardzo często zdarza się również, że powstaje sytuacja, w której sprawca podszywa się pod ofiarę i modeluje jej wizerunek tak, aby wyciągnąć ukazać ją w słabym świetle.
• Oprócz wyżej wymienionych, które stale się przejawiają w różnych częściach sieci powstają nowe przejawy podstawowych form w wyniku zderzenia ogromnej przestrzeni, która umożliwia przesyłania sobie wszelakich informacji przez wszystkich ludzi dla których komunikacja w internecie nie stanowi żadnego problemu.
• Mówi się, że grupami i miejscami w których zjawisko cyberprzemocy pojawia się najczęściej są portale internetowe oraz szkoły.
• Jak się jednak okazuje świadomość problemu oraz wiedza na temat środowiska i możliwości stawiania w nim kroków są odwrotnie proporcjonalne do siły zjawiska jakim jest przemoc wśród rówieśników i cyberprzemoc.

Zanim dasz dziecku dostęp do internetu…

Najczęściej w obszarze Internetu negocjujemy się z dziećmi limit czasu jaki mogą spędzać w sieci. Często zapominamy o temacie bezpieczeństwa i zasad komunikacji z innymi oraz jak korzystać z serwisów, którymi dziecko może być zaintersowane.

Warto uświadamiać szczególnie dzieci i młodzież, że Internet, który jest narzędziem o ogromnych możliwościach jest również globalnym i wirtualnym światem, który tworzą prawdziwi ludzie. To tutaj zawiązują się znajomości online z innymi ludźmi i tworzą grupy. To właśnie w tym miejscu przekazywane są różnego rodzaju treści, które niekoniecznie wyrzucimy do kosza zgniatając je jak ulotkę wręczoną w drodze do pracy.

W końcu jest to przestrzeń, którą możemy zagospodarować dzieląc się przyjemnymi chwilami spędzonymi w ciekawym miejscu czy po prostu prezentem, który właśnie dostaliśmy na urodziny. Przecież kto nie lubi być docenianym i “lajkowanym”?

Smartfony tylko ułatwiają sprawę

W dobie smartfonów wszystko dzieje się bardzo szybko. Ze względu na to, warto czasem zwolnić i porozmawiać ze swoim dzieckiem. Dając dziecku do ręki telefon z internetem otwieramy przed nim nowy świat, w którym niekoniecznie jest bezpiecznie.  Warto jeszcze przed zakupem wytłumaczyć jak wykorzystywać potencjał urządzenia mobilnego i jak poruszać się po podobnym świecie.
Jeśli więc chcemy, aby nasze pociechy były bezpieczne w sieci warto poświęcić im więcej czasu na rozmowę, zainteresować się tym na co poświęcają swój wolny czas i tym samym je uświadamiać o randze problemu nie tworząc przy tym tabu.

Projekty i kampanie

Warto skorzystać z programów profilaktycznych i kampanii informacyjnych, które przede wszystkim pomagają w zwalczaniu zjawiska, ale również w informują o skali problemu.

W Polsce najbardziej znana ze środowiska cyberprzemocy jest Fundacja Dzieci Niczyje, która realizuje od 2008 roku akcję społeczną „Stop Cyberprzemocy”.

Projekt “Chroń Dziecko”, wspierany przez Ministerstwo, stawia sobie za cel uświadomienie społeczeństwu jak ważne jest to stale rozwijające się środowisko oraz jak dobrze się po nim poruszać.

Dialog, profilaktyka i zapobieganie

Dobrze poprowadzony dialog i przekazywanie konkretnych informacji na temat profilaktyki i zapobieganiu zjawisku może uchronić dzieci przed cyberprzemocą. W razie jakichkolwiek kłopotów lub pytań w ramach kampanii „Dziecko w Sieci” powołany został projekt Helpline.org.pl.

Pod adresem www.helpline.org.pl oraz bezpłatnym numerem telefonu 0 800 100 100 można uzyskać pomoc bez względu na wiek oraz przypadek.

Autorem tekstu jest Daniel Pętkowski, student psychologii, jeden z twórców kampanii Chroń Dziecko.

Autorem tekstu jest Daniel Pętkowski, student psychologii, jeden z twórców kampanii Chroń Dziecko.