Ukąszenia przez kleszcze mają miejsce naczęściej podczas letnich wędrówek po polach, lasach i zaroślach, a nawet w czasie zabawy na podwórku. Kleszcze przyprawiają nas o ból głowy – w szczególności jak znajdziemy je w skórze dziecka. Nie dajmy się jednak zwariować – spacery i przebywanie na świeżym powietrzu są dzieciom bardzo potrzebne, wystraczy być czujnym, oglądać ciało dziecka i wiedziec jak bezpiecznie usunąć kleszcza.
Szczyt aktywności kleszczy przypada na okresy: maj-czerwiec oraz wrzesień -październik. Co robić w takiej sytuacji? Jak zabezpieczać się przed kleszczami? Jak udzielić pomocy i usunąć kleszcza? Najwiażniejsze to posiadać wiedzę i zachować spokój.
Kleszcze
Na samą myśl, robi nam się niedobrze. Kleszcze to malutkie stawonogi (10-15mm) zamieszkujące tereny lasów, łąk czy zarośli. Zazwyczaj są pasożytami zwierząt a człowiek jest dla nich żywicielem przypadkowym. Ich aktywność zależy od temperatury otoczenia – szczyt przypada na okresy: maj-czerwiec oraz wrzesień -październik. Kleszcze są nosicielami licznych chorób zakaźnych, które wstrzykują podczas pobierania krwi od żywiciela.
„W Polsce do chorób przenoszonych przez kleszcze należą:
- borelioza z Lyme,
- gorączka Q,
- tularemia,
- bartonelloza,
- kleszczowe zapalenie mózgu i inne.
Zgodnie z aktualnymi danymi epidemiologicznymi, największe znaczenie mają dwie choroby: borelioza z Lyme, której prawie 13 000 przypadków zgłoszono w Polsce już w 2013 roku, oraz kleszczowe zapalenie mózgu, którego zgłoszono ponad 200 przypadków. Pozostałe choroby przenoszone przez kleszcze albo nie są zgłaszane, albo są to pojedyncze przypadki.”
Jak zapobiegać ugryzieniom przez kleszcze?
- szczelnie osłoń skórę odpowiednim ubraniem z długimi rękawami, długimi spodniami, wysokimi skarpetami naciągniętymi na nogawki, butami z wyższą cholewką
- zakładaj czapkę z daszkiem lub kapelusz
- ubrania powinny być w jasnym kolorze – wtedy łatwiej można zauważyć kleszcze
- stosuj środki odstraszające kleszcze – zapytaj farmaceuty, który będzie odpowiedni (w zależności od wieku) dla Twojego dziecka np. preparat Kick the Tick opracowany dla dzieci powyżej trzeciego roku życia. Efekt ochrony utrzymuje się do czterech godzin. Kick the Tick to potrójna ochrona przed kleszczami, komarami i meszkami. Środek ma dużą pojemność – aż 200ml i może być stosowany przez całą rodzinę.
Po każdym powrocie z terenów łąkowo-leśnych konieczna jest dokładna kontrola całej skóry, zwłaszcza pachwin, pach, okolic za małżowinami usznymi i fałdów skórnych.
Co robić po ukąszeniu przez kleszcza?
- kleszcza należy jak najszybciej usunąć
- możesz zastosować zestaw Kick the Tick do bezpiecznego usuwania kleszczy, który obniża ryzyko zakażenia chorobą odkleszczową, służy do zamrażania i usuwania kleszczy przyczepionych do skóry ludzi i zwierząt a także zamraża i zatrzymuje wydzielanie zakaźnej śliny przez żerującego kleszcza oraz chroni przed rozerwaniem ciała pasożyta podczas jego usuwania
- o preparacie Kick the Tick dowiesz się więcej tutaj
- po bezpiecznym usunięciu kleszcza oczyść i zdezynfekuj miejsce, w którym przebywał kleszcz
- obserwuj to miejsce przez miesiąc
- jeśli sytuacja Cię zaniepokoi lub pojawi się rumień udaj się do lekarza
- możesz przechować wyjętego kleszcza w pojemniku i przekazać do badania w dowolnej stacji pobrań, w celu stwierdzenia czy nie był nosicielem bakterii Borrelia
Jak usuwać kleszcza? Odpowiada dr Marek Pleskot.
- Kleszcza usuwamy ze skóry wyłącznie mechanicznie, za pomocą wąskiej pęsety lub specjalnie do tego przeznaczonych „kleszczołapek” (wygladających jak „żabka” do usuwania gwoździ) lub pętli, którymi należy go uchwycić i podważyć, jak najbliżej skóry.
- W awaryjnej sytuacji można wykorzystać twardy kartonik z wyciętym wąskim klinem.
- Aby postępowanie było skuteczne, należy wyciągać kleszcza od dołu, ze stałą siłą, wzdłuż osi wkłucia.
- Miejsce po usunięciu kleszcza trzeba przemyć środkiem odkażającym, a ręce starannie umyć.
- Podczas zabiegu nie wykonujemy ruchów obrotowych, które sprzyjają oderwaniu tułowia lub wręcz jego zmiażdżeniu.
Kleszcza nie wolno smarować kremem, tłuszczem czy benzyną. Stosowanie takich metod doprowadza wprawdzie do jego zabicia i odpadnięcia, ale zanim to nastąpi, kleszcz się dusi i wymiotuje, wstrzykując jeszcze więcej zarazków. Nawet podczas poprawnie przeprowadzonego zabiegu często w skórze pozostaje część głowowa. Wystarczy wówczas poprzestać na dezynfekcji. Pozostawienie fragmentu kleszcza nie zwiększa ryzyka zakażenia.
Szczepionka
O ile w przypadku kleszczowego zapalenia mózgu ( KZM) znana jest skuteczna szczepionka, chroniąca przed zakażeniem wirusowym, to obecnie nie mamy możliwości zapobiegania chorobie bakteryjnej, jaką jest borelioza. Skuteczność szczepień przeciw KZM jest duża, po podaniu 3 dawek szczepionki wynosi ponad 95%. Szczepienie jest pełnopłatne. Zaleca się je zwłaszcza osobom przebywającym na terenach endemicznego występowania choroby, szczególnie zatrudnionym przy eksploatacji lasu, stacjonującemu wojsku, funkcjonariuszom straży pożarnej i granicznej, rolnikom, młodzieży odbywającej praktyki oraz turystom i uczestnikom obózów i kolonii.
Pamiętajcie, że ugryzienie przez kleszcza nie boli, więc nie mamy sygnału, dlatego tak ważne jest oglądanie dzieci. Bądźcie czujni!
Kleszcze rozpoznają swoje ofiary po zapachu, ciepłocie ciała oraz wydychanym dwutlenku węgla. Kleszcz szuka na człowieku miejsca pokrytego cienką skórą, wilgotnego i dobrze ukrwionego. Najchętniej wybiera miejsca pod kolanami, pod pachą, kark oraz obszary u nasady włosów.
Chcesz wiedzieć więcej o boreliozie? Zobacz tutaj.
Radził Doktor Marek Pleskot, lekarz dzieci, który od od 22 lat prowadzi gabinet pediatryczny. Wie o co pytają rodzice i wie czego zwykle nie zdążą wytłumaczyć inni lekarze.
mp.pl