Strona główna Aktualności Kaszel kaszlowi nierówny – poznaj rodzaje kaszlu i jego przyczyny. Sprawdź, jak...

Kaszel kaszlowi nierówny – poznaj rodzaje kaszlu i jego przyczyny. Sprawdź, jak sobie z nim poradzić.

Kaszel może być wywoływany przez różnorodne przyczyny, a przez inne może być nasilany. Kaszel jak każdy objaw jest zmienny i ma swoja dynamikę. Należy go obserwować i porównywać dzień do dnia zwracając uwagę na inne niepokojące objawy.

4
foto glen-carrie
foto glen-carrie

Kaszel jest bardzo częstą przyczyną wizyt w gabinecie pediatrycznym.

Lekarz wielokrotnie w ciągu tego samego dnia słyszy: „dzień dobry, to znowu my z kaszlem, leczyliśmy się, ale kaszel ponownie powrócił, pewnie nie został dobrze wyleczony”.

Kaszel jest objawem, nie chorobą

Tak, prawdą jest, że kaszlu nie da sie wyleczyć, gdyż jest objawem a nie chorobą. Kaszel jest najczęstszym, hałaśliwym i męczącym objawem choroby dróg oddechowych. Zarazem jest odruchem obronnym umożliwiającym oczyszczenie krtani, tchawicy i oskrzeli z wydzieliny, drobnoustrojów i zanieczyszczeń. Sporadyczne zakasłanie do 30 razy w ciągu dnia bywa u dzieci zdrowych, ale prawdą jest, że bardzo wiele dzieci kaszle znacznie częściej.

Przyczyny kaszlu

Jeśli chcemy pozbyć się kaszlu to musimy rozpoznać jego przyczynę. Niejednokrotnie na pochodzenie kaszlu wskazuje jego charakter i objawy towarzyszące. Rodzice informują lekarza, że dziecko kaszle ale nie potrafią określić jaki to kaszel, nie wsłuchiwali się i nie zastanawiali nad nim – a szkoda.

Lekarz powinien uzyskać informacje dotyczące:

• czasu oraz okoliczności, w jakich pojawił się i występuje kaszel;

• kiedy jest najbardziej nasilony;

• rodzaju kaszlu;

• występowania kaszlu podczas snu;

• czynników wyzwalających;

• obecności innych schorzeń, a szczególnie układu oddechowego i/lub alergii w rodzinie;

• objawów towarzyszących;

• narażenie na czynne lub bierne palenie tytoniu.

W analizie przyczyn należy uwzględnić możliwość aspiracji zabawki, pestki lub innego ciała obcego.

Ważny jest także charakter odkrztuszanej wydzieliny. Może ona być śluzowa, ropna, pienista lub z domieszką krwi.

Rodzaje kaszlu

Kaszel ze względu na charakter może być:

  • wilgotny
  • suchy
  • suchy szczekający

   Suchy, szorstki kaszel jest typowy dla początkowego okresu zakażeń górnych dróg oddechowych. Kaszel poinfekcyjny, w zapaleniach płuc oraz z powodu refluksu żołądkowo-przełykowego również jest suchy.

Wilgotny i odrywający się, dudniący jak ze studni najczęściej wydobywa się z oskrzeli. Związany jest ze zwiększoną produkcja śluzu, lub niedostatecznym jego usuwaniem.

Dla podgłośniowego zapalenia krtani charakterystyczny jest kaszel szczekający, połączony często z charakterystycznym świstem i dusznością wdechową.

 Astma oskrzelowa nasila kaszel w godzinach nocnych, który często budzi dziecko. Kaszlową postać astmy sugeruje również kaszel występujący w czasie lub po wysiłku, emocjach (śmiech, płacz), w kontakcie z zimnym powietrzem i podczas snu. Nie jest aż tak częsta jak jest podejrzewana.

Kaszel w czasie snu, zwłaszcza nasilający się po późnych obfitych płynnych kolacjach może być powiązany z refluksem żołądkowo-przełykowym.

Kaszel to również tzw. zespół spływania wydzieliny po tylnej ścianie gardła, którego przyczyną są wszelkie zapalenia zatok, różnorakie nieżyty nosa oraz przerost migdałka gardłowego. Aby wykluczyć ten rodzaj kaszlu, trzeba wykonać kompleksowe badania laryngologiczne (czasem włącznie z tomografią komputerową zatok).

Inną, rzadszą przyczyną kaszlu jest zespół dyskinetycznych rzęsek – rzadka wada genetyczna – charakteryzuje się bardzo częstymi zakażeniami dróg oddechowych. Ostateczne rozpoznanie tej choroby potwierdza badanie wycinka błony śluzowej w mikroskopie elektronowym.

Wady wrodzone układu oddechowego powodują kaszel, choć w tych przypadkach napady kaszlu występują od okresu niemowlęcego. Podobnie kaszel mogą wywoływać bardzo rzadkie wady serca prowadzące do uciśnięcia oskrzeli lub które przebiegają z ciężką niewydolnością krążeniowo-oddechową.

Inne przyczyny kaszlu

Kaszel może być spowodowany ciałem obcym w drogach oddechowych, niektórymi lekami, chorobami nowotworowymi układu oddechowego i jeszcze wieloma innymi chorobami. Także może towarzyszyć takim banalnym zaburzeniom, jak woskowina w uchu. Kaszel może mieć również podłoże psychogenne.

Dopiero wykluczenie wszystkich możliwych przyczyn kaszlu pozwala myśleć o kaszlu psychogennym (nerwowym). Aby wykluczyć choroby jako przyczynę kaszlu może być konieczne wykonuje różnych badań pulmonologicznych (RTG kl. piersiowej, tomografie komputerową, spirometrię), a także może być przydatna konsultacja laryngologiczna i alergologiczna.

Kaszel psychogenny – przyczyny

Typowy kaszel psychogenny jest kaszlem suchym ustępującym po zaśnięciu. Zwykle bywa mniej typowy, gdy jest prowokowany przez zakażenie. W takich sytuacjach można zaobserwować niewspółmiernie nasilony kaszel w stosunku do rzeczywistego łagodnego stanu zapalnego. Przyczyną nadreaktywności odruchu kaszlowego bardzo często są emocje. Emocje w domu, przedszkolu/szkole będą odbijały się również kaszlem u wrażliwca. W moim przekonaniu również klasyczne szczekające zapalenie krtani jest chorobą dzieci o ponadprzeciętnej wrażliwości.

U wszystkich maluchów zdecydowanie zdrowiej jest ograniczać bajki i inne intelektualne rozrywki niż wysiłek fizyczny. Przez tysiące lat ewolucji człowiek od najmłodszych lat musiał pokonywać zmęczenie i inne trudy fizyczne. Nie chciał sie męczyć, to miał wybór – mógł ginąć, rzadko kto był noszony w lektyce. Modny obecnie brak wysiłku zaburza ukształtowaną równowagę biologiczną i sprzyja toksycznym emocjom.

Kaszel przewlekły

Jeśli kaszel znika to rodzice śpią spokojniej. Niestety często u dzieci występuje kaszel  przewlekły, czyli trwający dłużej niż 4 tygodnie bez tendencji do ustępowania. Taka sytuacja wymaga konsultacji pediatrycznej.

Najczęstszą przyczyną kaszlu są banalne zakażenia gardła i nosa. Typowo na początku jest suchy, po kilku dniach wilgotny. Stopniowo się zmniejsza, ale jako kaszel pozapalny potrafi się utrzymywać długo. Czyli więcej hałasu niż choroby. Ten rodzaj kaszlu jest związany z uszkodzeniem nabłonka oddechowego i nasileniem wrażliwości receptorów kaszlowych.

Pozapalna nadreaktywność oskrzeli, czyli suchy nieskuteczny kaszel, utrzymuje się: po wirusach 6-8 tyg., po drobnoustrojach atypowych (np. chlamydie) do 3 miesięcy, a po krztuścu nawet do 6 miesięcy. U małych dzieci, zanim sie zakończy, nasila się ponownie jest bardziej  męczący dodatkowo z wodnistym katarem i podgorączką, czyli z typowymi objawami ponownego świeżutkiego zakażenia. Nie każdy przewlekający się kaszel zapoczątkowany infekcja wirusową górnych dróg oddechowych to kaszel poinfekcyjny.

Podsumowanie

  • Kaszel zazwyczaj nie jest aż tak straszny jak się rodzicom wydaje.
  • Kaszel może być wywoływany przez różnorodne przyczyny, a przez inne może być nasilany.
  • Kaszel jak każdy objaw jest zmienny i ma swoja dynamikę. Należy go obserwować i porównywać dzień do dnia zwracając uwagę na inne niepokojące objawy.
  • Kaszel wilgotny jest „lepszy” gdyż usuwa zalegające wydzieliny. Dlatego nie należy go hamować, wskazane jest wykasływanie w odpowiednim czasie.
  • Ocena kaszlu jest bardzo istotna, ewentualne nagranie kaszlu jest również cenną wskazówką dla lekarza.

 

Radził Doktor Marek Pleskot, lekarz dzieci, który od od 22 lat prowadzi gabinet pediatryczny. Wie o co pytają rodzice i wie czego zwykle nie zdążą wytłumaczyć inni lekarze.

4 KOMENTARZE

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Please enter your comment!
Please enter your name here