Skóra alergika
Rodzice, a szczególnie matki karmiące, bardzo często podejrzewają, że zmiany na skórze dziecka wywołane są alergią na spożyte pokarmy. W rzeczywistości nie jest aż tak źle jak się przypuszcza. Alergia na jedzenie występuje u 6% u dzieci i 3% u dorosłych. W większości przypadków wywołuje problemy z przewodem pokarmowy, rzadziej z oskrzelami, nosem
i skórą.
Które pokarmy wywołują alergię?
Alergię może wywołać każdy pokarm. Jednak u dzieci za 90% reakcji alergicznych odpowiedzialnych jest jeden lub więcej z poniższych pokarmów:
- mleko krowie 2,5%
- jajko kurze 1,3%
- pszenica 1,4%
- orzeszki ziemne i orzechy 0,8%
- soja 0,4%
- ryby i skorupiaki 0,2%.
Jak wygląda na skórze?
Alergia pokarmowa na skórze najczęściej ujawnia się pod postacią pokrzywki lub wysypki odropodobnej. Pokarm dotykający skóry, podobnie jak inne alergeny, może wywołać reakcję kontaktową. Odczyn skórny może się rozprzestrzeniać poza miejsce kontaktowe lub przebiegać z objawami ze strony innych narządów. Najczęstszą formą kontaktowej pokrzywki pokarmowej jest zespół alergii jamy ustnej. W takiej sytuacji objawy alergii dotyczą również błony śluzowej przewodu pokarmowego, najczęściej pod postacią obrzęku i świądu warg, podniebienia i języka czy chrypki. Groźnie wyglądające objawy dosyć szybko ustępują i na ogół nie stanowią zagrożenia dla życia i zdrowia dziecka.
Inne schorzenia związane z alergią
Innymi schorzeniami będącymi wynikiem reakcji kontaktowej na uczulający pokarm są kontaktowe zapalenia skóry, wśród których dominuje wyprysk kontaktowy z podrażnienia. Pojawia się on już przy pierwszym kontakcie z alergenem, częściej u osób z uszkodzeniem bariery naskórkowej (np. sucha skóra).
Pamiętając o alergii nie można zapomnieć, że znacznie częstszą przyczyną pokrzywki są zakażenia wirusowe. Infekcje zwykle przebiegają bez świądu. Warto pamiętać, że świąd jest objawem charakterystycznym dla większości zmian skórnych z powodu alergii pokarmowej.
Alergia a Atopowe Zapalenie Skóry
Ostatnio kontrowersje budzi związek alergii pokarmowej z atopowym zapaleniem skóry (AZS). Alergolodzy uważają, że przyczyną atopowego zapalenia skóry, szczególnie u niemowląt i małych dzieci, jest alergia pokarmowa o charakterze opóźnionym, która występuje po kilku godzinach lub dniach od spożycia uczulającego pokarmu. Należy podkreślić, że wszystkie inne objawy wiązane z tym rodzajem alergii są bardzo mało charakterystyczne i występują w wielu różnych chorobach.
Dotychczas uważano, że wysoki poziom swoistych przeciwciał IgE (w badaniach krwi) przeciwko alergenom pokarmowym jest czynnikiem ryzyka AZS. Jednak u tych chorych badania wykazują słabą korelację między obecnością wspomnianych przeciwciał, a dodatnim wynikiem próby prowokacji ze wskazanym pokarmem, która uważana jest za najbardziej wiarygodną metodę diagnostyczną. Do dermatologów łatwiej niż do alergologów dociera fakt, że badania genetyczne jednoznacznie wskazują, że AZS jest chorobą skóry. Wyniki najnowszych badań nie tylko nie potwierdzają wywoływania AZSu przez pokarmy, ale nawet poddają w wątpliwość związek między zaostrzeniem zmian, a ekspozycją na alergeny pokarmowe.
Obserwacje wskazują, że u predysponowanych do AZSu niemowląt wzajemny wpływ obydwu schorzeń może mieć znaczenie, ale maleje z wiekiem. Kto młodszy ten słabszy i jedno nieszczęście łatwiej nasila kolejne. Nawet ząbkowanie zwiększa ryzyko nie tylko nasilenia zmian na skórze, ale również zakażeń dróg oddechowych.
Jak postępować?
Zaleca się więc ostrożność w łączeniu alergii pokarmowej z obserwowanymi objawami skórnymi i nie rekomenduje się opóźnionego wprowadzania pokarmów uzupełniających w grupie pacjentów z AZS. Nieuzasadnione stosowanie diety eliminacyjnej wiąże się m.in. z ryzykiem niedożywienia i jego dalszymi skutkami. Tolerancja na pokarmy u dzieci na diecie jest nabywana z opóźnieniem. Fakt samoistnie nabywanej tolerancji na pokarmy jest niepodważalny. Wykazano, że dzieci z alergią na białka mleka krowiego samoistnie nabywają na nie tolerancję w 77% w drugim roku życia i jeszcze więcej w latach kolejnych.
Dieta nie zawsze jest taka zdrowa, jak nazwa sugeruje. Diety eliminacyjnej wymagają tylko nieliczne właściwie pielęgnowane maluchy.
Radził Doktor Marek Pleskot, lekarz dzieci, który od od 22 lat prowadzi gabinet pediatryczny. Wie o co pytają rodzice i wie czego zwykle nie zdążą wytłumaczyć inni lekarze
